Διάβασα μια δήλωση του προπονητή της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Ερικ Τεν Χαχ για τον Χάρι Μαγκουάιερ, που δείχνει πόσο διαφορετικά βλέπουν το ποδόσφαιρο οι προπονητές από τον απλό κόσμο που το παρακολουθεί. «Έχει ένα σημαντικό ρόλο στην ομάδα ο Χάρι. Είναι ο αρχηγός, ηγείται και επικοινωνεί με τον προπονητή, δίνει κίνητρο στην ομάδα. Είναι ένα παράδειγμα στην προπόνηση, κάνει πάντα καλές προπονήσεις», είπε χαρακτηριστικά ο Ολλανδός τεχνικός για τον Άγγλο στόπερ στον οποίο οι Αγγλοι αποδίδουν τον αποκλεισμό της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ από την Σεβίλλη σχεδόν αποκλειστικά. Λίγες μέρες πριν, την Τετάρτη το βράδυ, ο Πεπ Γκουαρντιόλα είχε πει ότι για μια ώρα περίπου η Μάντσεστερ Σίτυ είχε μεγάλα προβλήματα με τον Ουπαμεκανό διότι έσπαγε το πρέσινγκ, έβγαζε τη μπάλα μπροστά και αναστάτωνε τις γραμμές. Μιλάμε για ένα παίκτη που στα δυο ματς της Σίτυ με την Μπάγερν έχασε τέσσερις φορές τον Χάλαντ, έκανε πέναλτι και δεν αποβλήθηκε γιατί τον έσωσε το VAR συλλαμβάνοντας τον Χάλαντ σε θέση οφσάιντ – αλλιώς το παιγνίδι του θα είχε τελειώσει στο Αλιάνζ Αρίνα στο μισάωρο. Τρελάθηκαν οι προπονητές; Όχι. Απλά ξέρουν πως το παιγνίδι των στόπερ έχει γίνει (και εξαιτίας τους) τρομερά δύσκολο και τους δικαιολογούν.   

Τα δέκα τελευταία χρόνια στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο επικρατεί μόνο μια μόδα: η μόδα του πως θα τρελάνεις ένα στόπερ. Δεν είναι μόνο το build up το πρόβλημα. Υπάρχει ένα μεγαλύτερο. Τα χρήματα που οι παίκτες αυτοί πλέον πληρώνονται.  

Κάποτε στη Βαρκελώνη

Ο Γκουαρντιόλα όταν έφτιαξε την μεγάλη Μπαρτσελόνα προσπάθησε να σώσει τα στόπερ του από το βάρος της ευθύνης του build up. Ολοι θυμούνται ότι έκανε τον Μέσι «ψευτοεννιάρι» - λίγοι ότι έφτιαξε, όχι ένα αλλά δυο, «ψευτοστόπερ»: τον Μασεράνο και τον Γιάγια Τουρέ. Ο Μεσεράνο αποδέχτηκε την δουλειά κι έπαιζε στόπερ στην Μπάρτσα (καμιά φορά και τρίτο) κι αμυντικό χαφ στην Εθνική Αργεντινής μέχρι τα βαθιά ποδοσφαιρικά γεράματα. Ο Τουρέ, μολονότι ήταν ο στόπερ του Γκουαρντιόλα στον τελικό του Τσάμπιονς λιγκ του 2008, σηκώθηκε κι έφυγε: πάντα ο Γιάγια ένοιωθε περισσότερο «δεκάρι» παρά κόφτης – όταν του ζητήθηκε να παίξει στόπερ πρέπει να έπαθε κατάθλιψη. Η ζωή θα ήταν ωραία για τα στόπερ, αν σε όλες τις ομάδες υπήρχαν τέτοιοι παίκτες και τέτοιοι προπονητές, αλλά δεν υπήρχαν. Προσπάθειες μετάλλαξης αμυντικών χαφ σε στόπερ υπήρξαν έκτοτε πολλές (ακόμα και στην Ελλάδα – ο Μαρτίνς πχ είχε επιχειρήσει να κάνει πιο χρήσιμο τον Εμβιλά βάζοντας τον στους τρεις της άμυνας), αλλά το πράγμα δεν λειτούργησε.

Προκρίθηκε ο σαφώς δυσκολότερος δρόμος δηλαδή να βρεθούν κεντρικοί αμυντικοί με καλά πόδια που να είναι ικανοί στην πρώτη πάσα και στη δημιουργία. Κι άρχισε το κακό. Διότι οι προπονητές βλέποντας την μόδα προσαρμόστηκαν κι άρχισαν να στέλνουν τους κυνηγούς να πρεσάρουν. Και παίκτες που δεν είχαν συνηθίσει να πιέζονται άρχισαν να κάνουν λάθη. Κι όλα έγιναν χειρότερα γιατί κάθε είδους ζώνη επιτρέπει στον αντίπαλο καλό κυνηγό να διαλέξει και τον στόπερ στον οποίο θα επιτεθεί προσωπικά, γνωρίζοντας ότι συνήθως θα τον βρει χωρίς βοήθεια. Κάπως έτσι ο Ουπαμεκανό βρέθηκε να τον κυνηγάει ο Χάλαντ (που στον Ντε Λιχτ δεν πήγε ποτέ) και ο Μαγκουάιερ έχει μπλέξει με τους καλύτερους φορ του κόσμου που όποτε τον βλέπουν στην ενδεκάδα της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ πάνε πάνω του.

Συνεχώς μεγαλύτερα προβλήματα

Το να δυσκολεύεται ένας κεντρικός αμυντικός όταν η ομάδα του αμύνεται ψηλά είναι πρόβλημα παλιό, όσο το ποδόσφαιρο. Αλλά στην πορεία προκύπτουν για τους κεντρικούς αμυντικούς (και μόνο για αυτούς) προβλήματα συνεχώς και μεγαλύτερα.  Στα τριάντα τελευταία χρόνια κανένας άλλος ρόλος στο ποδόσφαιρο δεν άλλαξε τόσο πολύ όσο αυτός του κεντρικού αμυντικού. Γεγονός που βέβαια είχε και μια ευεργετική συνέπεια: άλλαξαν εντυπωσιακά προς το καλύτερο οι αμοιβές αυτών των παικτών. Σήμερα τα στόπερ, είναι μετά τα φορ, οι πιο καλά αμειβόμενοι ποδοσφαιριστές – πάντα αναλογικά. Φυσικά μπορεί να βρεθεί ένα εξτρέμ που το λένε ΕμΠαπέ να τινάξει το χρηματιστήριο του ποδοσφαίρου στον αέρα και πάντα το γκολ θα πληρώνεται πολλά κι όποιος το χει εύκολο θα παίρνει μεγάλα συμβόλαια και στα 35 του. Αλλά ενώ πάντα θα υπάρχουν εξτρέμ με λογικές αποδοχές, «δεκάρια» που θα κάνουν παράγοντες να μετανιώνουν για τα λεφτά που τους έδωσαν, τερματοφύλακες καλοί μισθοφόροι κι ακραία μπακ που θα αμείβονται για τον ιδρώτα τους, τα καλά στόπερ θα γίνονται όλο και πιο σπάνια. Και θα δίνονται για αυτά χρήματα απίστευτα: κι αυτό είναι ένα επιπλέον πρόβλημα διότι η όποια προσφορά τους είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, ενώ οι όποιες γκάφες τους βγάζουν μάτια. Αυτές είναι οι ιστορίες του Μαγκουάιερ και Ουπαμεκανό πχ. Είναι πάντα δύσκολο να δικαιολογήσουν τα χρήματα που παίρνουν.  

Όλα μόνοι τους

Οι καλοί στόπερ σήμερα πληρώνονται εκατομμύρια διότι όποιος τους τα δίνει πιστεύει πως μπορούν να βάλουν τάξη στο χάος από μόνοι τους. Ηδη όλοι γνωρίζουν ότι ο Κροάτης Γκβαρντιόλ θα πουληθεί από τη Λειψία κάποια στιγμή πάνω από εκατό εκατομμύρια – παρόλο που ήταν στέλεχος μιας άμυνας που από τη Σίτυ δέχτηκε επτά γκολ. Δίνει την εντύπωση ότι μπορεί να καθαρίσει φάσεις μόνος του κι αυτό αρκεί. Με αυτό το χαρακτηριστικό, της ας πούμε «δυναμικής παρέμβασης», έκαναν σούπερ μεταγραφές ο Ντίαζ, ο Ντε Λιχτ, ο Φαν Ντάικ κι άλλοι πολλοί – αν αναφέρομαι σε αυτούς είναι γιατί αξίζουν τα λεφτά τους. Δηλαδή τα καταφέρνουν μόνοι τους.

Επιμερίζουν την ευθύνη

Θυμόσαστε μια φορά κι ένα καιρό που έλεγαν πως η άμυνα είναι η πρώτη και βασική δουλειά του προπονητή και πως καλός προπονητής είναι αυτός που ό,τι και να του δώσεις θα σου φτιάξει μια άμυνα της προκοπής; Πολύ φοβάμαι πως οι καιροί αυτοί πέρασαν. Τώρα οι κεντρικοί αμυντικοί ακολουθούν οδηγίες που έχουν να κάνουν με την δημιουργία και παίζουν άμυνα περίπου μόνοι τους. Υπερασπίζονται τα μετόπισθεν αβοήθητοι σχεδόν και πρέπει να τα βγάλουν πέρα γνωρίζοντας πως κάθε λάθος τους είναι πιθανό να πληρωθεί ακριβά. Οι προπονητές στην καλύτερη των περιπτώσεων επιμερίζουν την ευθύνη: ο Γκουαρντιόλα πχ βάζει τέσσερα στόπερ, ώστε να έχει τέσσερις αμυντικούς στην ενδεκάδα –  το τι όρεξη θα έχουν οι άλλοι να παίξουν άμυνα δεν το γνωρίζει ούτε ο ίδιος! Οι προπονητές βλέπουν τα στόπερ τους να υποφέρουν σε ένα ποδόσφαιρο που οι ίδιοι άλλαξαν: ξέρουν πως τους οδηγούν στο να είναι κάθε φορά στο ειδώλιο του κατηγορούμενου. Και τους υπερασπίζονται. Συνήθως γιατί άλλους δεν έχουν.

Κυνηγούς πληρώνεις και παίρνεις. Ακραίους δημιουργείς. «Δεκάρια» όρεξη να χεις θα ρθούν να σε βρουν μόνα τους. Στόπερ όμως γίνεται όλο και πιο δύσκολο να βρεις. Θα τους πληρώνεις πολλά για να αντέχουν να φταίνε. Ο Μαγκουάιερ πχ αυτή την καλοπληρωμένη αντοχή την έχει κάνει βασική του δουλειά…